Kinh ngạc vì những lợi ích mà vitamin và khoáng chất mang lại cho cơ thể

Vitamin và khoáng chất là bộ đôi không thể thiếu trong cuộc sống con người, nhất là với người trẻ năng động. Dù luôn được các bác sĩ khuyên dùng nhưng ít người trong chúng ta hiểu được tầm quan trọng của chất này trong các hoạt động thường nhật. 

Vitamin và khoáng chất là gì? Có bao nhiêu loại?

Vitamin là dưỡng chất hữu cơ thiết yếu cho cuộc sống con người, được tổng hợp từ thực vật hoặc động vật. Chỉ cần một lượng nhỏ cũng đủ duy trì cho hoạt động một ngày. Nhưng đáng tiếc là con người không thể tự tổng hợp các loại chất này ngoại trừ vitamin D. Chính vì điều này sự thiếu hụt vitamin luôn vô hình làm hại sức khỏe mọi người nhưng ít ai biết được. 

Hầu hết mọi người đều ít nhiều quan tâm về vitamin và bỏ qua chất khoáng. Nhưng ít ai biết được song hành theo vitamin là những khoáng chất thiết yếu, chiếm một lượng lớn trong cơ thể con người. Có thể hiểu khoáng chất là một loại chất vô cơ bên ngoài tự nhiên được tổng hợp vào cơ thể con người qua con đường thức ăn là chính và một số thuốc bổ trợ. Vậy cơ thể con người cần bao nhiêu loại vitamin và khoáng chất để có một cơ thể khoẻ mạnh, vóc dáng cân đối?

1. Vitamin 

Vitamin có rất nhiều loại nhưng có thể phân thành hai nhóm chính đó là nhóm tan trong nước và nhóm tan trong dầu. Mỗi nhóm sẽ có những tính chất và lợi ích khác nhau. 

Nhóm vitamin tan trong nước:

Đúng với tên gọi tan trong nước hầu hết các vitamin trong nhóm này có cấu trúc không bền vững nên dễ dàng bị tan trong nước. Sau đó thẩm thấu trực tiếp qua thành ruột vào máu, nếu nồng độ vitamin cao sẽ đào thải nhanh qua con đường bài tiết nước tiểu. Hầu hết nhóm này đều lành tính, hiếm khi được lưu trữ lại trong cơ thể.  

• Vitamin B1: chứa nhiều trong gan bò, thịt heo, cá hồi, cá ngừ, hạt hướng dương… là một loại vitamin thiết yếu duy trì các hoạt động của các loại tế bào và của một số cơ quan khác, đặc biệt là hệ thuần kinh. Thiếu hụt vitamin B1 sẽ dẫn đến thoái hoá tim, suy nhược thần kinh dẫn đến mệt mỏi. 
• Vitamin B2: rất cần thiết có sự trao đổi chất và tế bào, giảm nguy cơ bệnh tim, đột quỵ, ung thư, bệnh Parkinson, bệnh Alzheimer và tăng cường thị lực. Chất này được tìm thấy nhiều nhất trong gan, tim, nấm, trứng và súp lơ xanh. 
• Vitamin B7 được xem là thần dược cho tóc và da vì vitamin này giúp nuôi dưỡng và kích thích mọc tóc, đẹp da chắc móng. Vitamin B7 được tìm thấy nhiều nhất trong gan, lòng đỏ trứng sống và lạc

Nhóm vitamin tan trong dầu:

Vitamin tan trong dầu hay còn gọi là vitamin tan trong chất béo. Vì chính cấu trúc khá phức tạp, khó phân tách nên cần dầu làm dung môi. Nhóm vitamin này có độc tính khi dùng quá liều vì chúng không thể thải trừ hết qua thận mà còn đọng lại ở gan và mô mỡ. Điểm tốt của vitamin này là không dễ dàng bị phá huỷ khi nấu nướng do chính cấu tạo của chúng. Có 4 nhóm chính: vitamin A, D, E, K. 

• Vitamin A: có chức năng chính là tăng sức đề kháng, duy trì thị lực. Nếu thiếu vitamin này, bạn phải đối diện với nguy cơ mất đi cửa sổ tâm hồn của mình. Do đó, hãy bổ sung một cách khoa học bằng các loại thực phẩm như gan, cà rốt, bí ngô, cà chua. 
• Vitamin D là loại vitamin có thể tự tổng hợp được mà không cần phụ thuộc vào thức ăn. Đây được gọi là vitamin của mặt trời. Với một lượng nhỏ công sức phơi nắng sáng từ 7h đến 8h, bạn sẽ có một hệ xương chắc khoẻ và hệ miễn dịch mạnh mẽ chống chọi những bệnh tật.
• Vitamin E còn có thể nói là thần dược cho phái nữ vì có tính chống oxy hóa rất cao, làm chậm quá trình lão hoá. Vitamin E có nhiều trong dầu mầm lúa mì, dầu hạt hướng dương và bơ thực vật. 
• Vitamin K là chất kháng đông của máu. Khi xảy ra vết thương hở dù là nhỏ nếu không đông máu được thì nguy cơ tử vong sẽ rất cao. Nên đừng xem thường loại vitamin này. Rau xanh là nhóm thực phẩm chứa nhiều vitamin K nhất như rau chân vịt, rau xà lách và rau mùi tây. 

2. Khoáng chất

Chất khoáng hay khoáng chất là 1 nhóm các chất không sinh năng lượng nhưng giữ nhiều vai trò và chức năng quan trọng trong cơ thể. Có gần 60 nguyên tố, các chất có hàm lượng lớn được xếp vào các yếu tố đa lượng (macroelements) như Ca, P, Mg, K, Na; các chất có hàm lượng nhỏ xếp vào nhóm yếu tố vi lượng (microelements) như I, F, Cu, Co, Mn, Zn…

• Canxi: cần thiết cho việc duy trì xương và răng chắc khỏe. Một chế độ ăn uống với một lượng canxi vừa đủ sẽ cực kỳ tốt. Bổ sung Canxi nhiều trong các bữa ăn là lời khuyên dành cho một số người, đặc biệt là phụ nữ sau mãn kinh.
• Magie: cần thiết cho chức năng tiêu hóa trong cơ thể, bao gồm các cơ co thắt và xung thần kinh, Magie cần thiết trong việc kiểm soát lượng đường trong máu, điều hòa huyết áp và duy trì xương chắc khỏe.
• Photpho: rất quan trọng trong việc thực hiện các chức năng của tế bào sẽ hoạt động bình thường và sự phát triển của xương. Cùng với sự hỗ trợ của các vitamin B tổng hợp, nó sẽ chuyển đổi các loại thực phẩm bạn ăn thành năng lượng để duy trì hoạt động cho cơ thể hằng ngày.
• Kẽm: kích thích hoạt động của các enzyme, hỗ trợ hệ miễn dịch, bảo vệ vị giác, khứu giác, liên quan đến sự tổng hợp DNA.
• Sắt: cần thiết cho quá trình tạo các tế bào máu. Thiếu sắt sẽ gây thiếu máu, rụng tóc, đau đầu chóng mặt.
• Clorua: là khoáng chất tạo ra dịch dạ dày bên trong các tế bào đường ruột. Thực tế, Clorua sẽ hoạt động cùng với natri để giữ cân bằng chất lỏng trong cơ thể. 
• Kali: là chất khoáng rất cần thiết cho hệ thần kinh trung ương, các cơ,  duy trì nhịp tim được hoạt động bình thường. Nếu nồng độ Kali thấp có thể dẫn đến trình trạng rối loạn nhịp tim và gây nguy hiểm.
• Natri: cùng với Clorua sẽ giúp cân bằng các chất lỏng bên ngoài các tế bào. Việc điều chỉnh huyết áp có thể được điều chỉnh bằng lượng natri trong cơ thể. 

Một số loại vitamin và khoáng chất giúp tăng cường sức đề kháng

Hiện nay, để sống khỏe trong thời tiết giao mùa và chống chọi được COVID-19 đang là mối quan tâm hàng đầu của nhiều gia đình, đặc biệt là các bậc phụ huynh. Để có một cơ thể khỏe mạnh thì điều đầu tiên là nâng cao hệ miễn dịch thật tốt bằng hai phương thức một là thuốc bổ trợ, hai là thực phẩm. Sau đây là một số vitamin và khoáng chất giúp tăng cường hệ thống miễn dịch, nâng cao sức khoẻ. 

• Điều đầu tiên là phải nhắc đến vitamin C và vitamin E. Đây là loại vitamin chống oxy hóa cao, vừa là lá chắn bảo vệ cơ thể khỏi sự xâm nhập của vi khuẩn có hại từ môi trường bên ngoài vào. 
• Không thể thiếu đó là vitamin D vừa giúp chắc xương vừa nâng cao hệ thống miễn dịch. Nhưng vào mùa có ít ánh nắng mặt trời, nồng độ vitamin thấp sẽ là tác nhân chính cho các bệnh cúm xâm nhập, nhất trong mùa covid thường phải ở trong nhà. 
• Vitamin A có vai trò nâng cao sức đề kháng cho hệ hô hấp.
• Kẽm có tính chất như vitamin K là chống đông máu nên vết thương sẽ mau lành. Ngoài ra còn bảo vệ và duy trì các hệ thống miễn dịch giúp chống lại các vi khuẩn, vi rút có hại khi xâm nhập vào cơ thể. 
• Selen (selenium) có vai trò khái quát nhất trong hệ thống miễn dịch, thiếu hụt chất này sẽ gây ra nhiễm trùng, giảm khả năng miễn dịch vì hoạt động của các tế bào bạch cầu bị suy giảm. 

Bổ sung vitamin và khoáng chất đúng cách để tăng sức đề kháng hiệu quả

Có hai cách bổ sung vitamin và khoáng chất một cách khoa học là bằng vitamin bổ trợ và con đường thức ăn. Nhưng với thức ăn, bạn sẽ tốn khá nhiều thời gian để cân đo đong đếm cho vừa đủ dinh dưỡng vừa đủ lượng vitamin và khoáng chất nạp vào. Cách nhanh nhất và tiết kiệm thời gian cho các bạn bận rộn là viên uống vitamin tổng hợp, bổ sung đầy đủ 17 loại khoáng chất từ A đến Zn chỉ trong một viên. Với hàm lượng đủ cho ngày hoạt động, bạn không phải lo về sự thiếu hụt hoặc dư thừa các khoáng chất và vitamin.

Nguồn tham khảo:

Does vitamin D deficiency increase COVID-19 risk? – https://www.news-medical.net/news/20200514/Does-vitamin-D-deficiency-increase-COVID-19-risk.aspx

Vitamins and Minerals – https://www.helpguide.org/harvard/vitamins-and-minerals.htm

8 Vitamins & Minerals You Need for a Healthy Immune System – https://health.clevelandclinic.org/eat-these-foods-to-boost-your-immune-system/