
Yếu tố ngoại hình như chiều cao và cân nặng của trẻ không chỉ ảnh hưởng đến hình thể mà còn liên quan đến khả năng học tập, tương tác xã hội và tương lai của trẻ. Vì vậy, việc theo dõi và hỗ trợ sự phát triển chiều cao và cân nặng của trẻ là một trong những nhiệm vụ quan trọng của cha mẹ. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ cung cấp cho bạn các thông tin về các giai đoạn phát triển chiều cao và cân nặng của trẻ từ khi sinh ra đến tuổi dậy thì, các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển chiều cao và cân nặng của trẻ, và các biện pháp hỗ trợ sự phát triển chiều cao và cân nặng của trẻ một cách tối ưu.
Các mốc phát triển chiều cao và cân nặng của trẻ
Sự phát triển của trẻ em được chia thành nhiều giai đoạn và trẻ em phát triển với tốc độ khác nhau ở các độ tuổi khác nhau. Vì vậy, có thể chia làm 3 giai đoạn mà sự phát triển về các chỉ số có biến đổi lớn nhất như sau:
Thời kỳ mang thai
Dinh dưỡng của mẹ trong thời kỳ mang thai đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển chiều cao, cân nặng của thai nhi. Chế độ ăn cần đảm bảo cung cấp đủ chất dinh dưỡng, đặc biệt là canxi và sắt. Canxi tham gia vào quá trình hình thành tế bào xương và tăng độ chắc khỏe của xương cho cơ thể trẻ. Ngoài ra, bổ sung canxi khi mang thai ngăn ngừa nguy cơ cao huyết áp, giảm tổn thương mạch máu, hỗ trợ tăng trưởng chiều cao ở trẻ.
Trẻ sơ sinh đến 3 tuổi
Có thể thấy sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tốt nhất cho sự phát triển toàn diện về chiều cao và cân nặng cho trẻ từ sơ sinh đến 6 tháng tuổi. Khi được 1 tuổi, cân nặng của trẻ tăng gấp đôi so với lúc mới sinh và chiều cao là 75 cm khi được 1 tuổi và trẻ sẽ tăng khoảng 10cm khi được 2 tuổi.

Mà nhu cầu năng lượng của bé từ 6 tháng cũng liên tục tăng dần, vì vậy bạn cần bổ sung chế độ ăn dặm bằng các thực phẩm kích thích sự phát triển giàu dinh dưỡng dành cho bé. Thực phẩm bổ sung phải chứa đủ các vi chất dinh dưỡng hỗ trợ phát triển kích thước như vitamin K, vitamin D và canxi. Trẻ sơ sinh đặc biệt cần một giấc ngủ ngon và giờ đi ngủ không nên bắt đầu sớm hơn 11 giờ tối.
Giai đoạn trước dậy thì

Đây là khoảng thời gian phát triển vượt bậc về chiều cao, thể chất cũng là thời điểm các bé gái có xu hướng phát triển chiều cao sớm hơn các bé trai. Độ tuổi này còn được gọi là “thời gian vàng” của tuổi trưởng thành. Thời gian này là từ 10-13 tuổi đối với bé gái và 13-17 tuổi đối với bé trai. Thời điểm này cha mẹ nên đảm bảo rằng con cái của họ đang ăn uống, tập thể dục và ngủ đủ giấc để phát triển toàn diện vì khi ngủ cơ thể tiết hormone tăng trưởng tăng từ 10:00 đến 12:00.

Tuy nhiên, khi trẻ lớn lên, khả năng phát triển chiều cao của trẻ giảm dần. Vì vậy, việc cung cấp cho trẻ đầy đủ dưỡng chất trong giai đoạn tăng trưởng chiều cao và cân nặng nêu trên là vô cùng quan trọng để trẻ chuẩn bị tốt cho giai đoạn tăng trưởng trước tuổi dậy thì. Ở tuổi dậy thì, chiều cao của trẻ chậm lại, nhiều trẻ chỉ cao thêm 1-2cm/năm hoặc không tăng thêm chút nào. Tăng trưởng chiều cao thường sẽ dừng lại ở độ tuổi từ 23 đến 25 đối với nam và có thể sớm hơn với nữ.
Các yếu tố ảnh hưởng tới sự phát triển chiều cao và cân nặng của trẻ
Tăng trưởng chiều cao và cân nặng của trẻ là một trong những chỉ tiêu quan trọng để đánh giá tình trạng sức khỏe và dinh dưỡng của trẻ. Tuy nhiên, không phải trẻ nào cũng có chiều cao, cân nặng như nhau mà còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Có 2 nhóm yếu tố chính ảnh hưởng đến sự phát triển chiều cao và cân nặng ở trẻ:
Di truyền
Đây là yếu tố mà con cái được thừa hưởng từ cha mẹ và do đó không thể thay đổi. Chiều cao và cân nặng của trẻ có thể gần bằng với cha mẹ hoặc thành viên trong gia đình. Ngoài ra, giới tính cũng là yếu tố di truyền quyết định chiều cao, cân nặng của trẻ. Bé trai thường cao và nặng hơn bé gái.
Yếu tố môi trường
Đây là một trong những yếu tố có thể giải quyết để giúp bé phát triển chiều cao và cân nặng. Các yếu tố môi trường bao gồm:
Dinh dưỡng
Đây là yếu tố quan trọng nhất trong sự phát triển chiều cao và cân nặng của trẻ. Trẻ cần được cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng thiết yếu như đạm, béo, bột, vitamin và khoáng chất để xây dựng mô và xương.
Trong đó, đạm có vai trò xúc tác các phản ứng hóa học trong cơ thể, điều hòa biểu hiện gen, giúp sửa chữa và xây dựng cơ thể. mô. Chất béo giúp hấp thụ vitamin A, D, E và K. Tinh bột là nguồn năng lượng cho não bộ và hoạt động sinh lý. Vitamin và khoáng chất góp phần duy trì các chức năng sinh lý khác nhau.
Luyện tập thân thể
Đây chính là yếu tố kích thích xương và cơ phát triển. Tập thể dục làm tăng lưu lượng máu, oxy hóa các mô và kích hoạt hormone tăng trưởng. Trẻ em nên được khuyến khích vận động ít nhất 60 phút mỗi ngày.
Giấc ngủ
Đây là yếu tố giúp tái tạo các mô và xương của cơ thể. Khi ngủ, hormone sinh trưởng được tiết ra nhiều nhất. Trẻ nên được ngủ đủ giấc (8-10 tiếng/ngày) để có sự phát triển tối ưu về chiều cao và cân nặng.
Môi trường sống
Đây là yếu tố ảnh hưởng đến tâm lý và sức khỏe của trẻ. Một môi trường sống an toàn, yêu thương, kích thích sự học hỏi và khám phá sẽ giúp trẻ phát triển toàn diện. Ngược lại, một môi trường sống bạo lực, thiếu thốn, ô nhiễm sẽ gây ra những tổn thương về thể chất và tinh thần cho trẻ.
Như vậy, có rất nhiều yếu tố ảnh hưởng tới sự phát triển về chiều cao và cân nặng của trẻ. Bố mẹ cần quan tâm và chăm sóc con một cách toàn diện để giúp con có được một thể chất khỏe mạnh và phù hợp với chuẩn WHO.
Các biện pháp hỗ trợ sự phát triển chiều cao cân nặng của trẻ tối ưu
Để giúp trẻ phát triển chiều cao và cân nặng tối ưu, cha mẹ cần lưu ý các biện pháp sau:
Cho trẻ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng cần thiết

Nên cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong sáu tháng đầu và cho trẻ ăn thức ăn đặc cho đến khi trẻ được hai tuổi. Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tốt nhất cho trẻ, giúp trẻ phát triển toàn diện và tăng cường miễn dịch, nên bổ sung các thực phẩm giàu dưỡng chất thiết yếu, đặc biệt là canxi và vitamin D là hai vi chất quan trọng để cấu tạo hệ xương khớp.

Nguồn cung cấp canxi bao gồm sữa, các sản phẩm từ sữa, cá hồi, cá mòi và rau xanh còn nguồn cung cấp vitamin D bao gồm cá ngừ, cá hồi, lòng đỏ trứng và nấm.
Khuyến khích trẻ vận động
Vận động là yếu tố thúc đẩy sự phát triển của xương, khớp và cơ bắp. Tập thể dục hay chơi thể thao sẽ làm tăng lưu lượng máu, oxy hóa các mô và kích hoạt hormone tăng trưởng.

Trẻ em nên được khuyến khích vận động ít nhất 60 phút mỗi ngày. Các hoạt động thể chất bao gồm nhảy dây, trèo cây, bơi lội và đạp xe chạy bộ,…
Rèn thói quen ngủ đúng và đủ giấc cho trẻ
Giấc ngủ là yếu tố giúp cơ thể tái tạo các mô và xương. Hầu hết các hormone tăng trưởng được tiết ra trong khi ngủ. Con bạn cần ngủ đủ giấc (8-10 tiếng mỗi ngày) để phát triển chiều cao và cân nặng tối ưu.

Do đó, phụ huynh cần rèn cho con cái thói quen ngủ đúng giờ và đủ giấc để đảm bảo phát triển cũng như thích ứng sinh hoạt, học tập phù hợp.
Sáng tạo môi trường thuận lợi cho bé


Môi trường sống ảnh hưởng đến tinh thần và sức khỏe của trẻ. Một môi trường an toàn, yêu thương, khuyến khích học tập và khám phá giúp trẻ phát triển toàn diện. Ngược lại, môi trường sống bạo lực, thiếu thốn, ô nhiễm lại gây tổn hại về thể chất và tinh thần cho trẻ em. Vì lẽ đó mà cha mẹ nên tìm hiểu sâu thêm về đời sống tinh thần, cách xây dựng môi trường phù hợp cho tinh thần của bé được phát triển tốt, nhận được tình yêu thương.
Như vậy, sự phát triển về chiều cao và cân nặng của trẻ là một quá trình liên tục và phức tạp, bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau. Trong đó, có những yếu tố không thể thay đổi được như di truyền và giới tính, nhưng cũng có những yếu tố có thể can thiệp được như dinh dưỡng, vận động, giấc ngủ và môi trường sống. Cha mẹ cần chú ý đến các biện pháp hỗ trợ sự phát triển chiều cao cân nặng của trẻ tối ưu để giúp con có được một thể chất khỏe mạnh và phù hợp với chuẩn WHO.