Những tác dụng thần kỳ của vitamin A đối với sức khỏe

Để phát triển khoẻ mạnh, cơ thể cần được cung cấp đầy đủ các loại vitamin và khoáng chất. Trong đó, vitamin A là loại vitamin không thể thiếu, giữ vai trò quan trọng trong nhiều hoạt động khác nhau. Vậy vitamin A có tác dụng gì? Làm thế nào để bổ sung vitamin A một cách khoa học và hợp lý? Mời bạn cùng tìm hiểu trong bài viết sau.

Vitamin A là gì?

Mặc dù thường được xem như một loại chất dinh dưỡng đơn lẻ, nhưng thực chất vitamin A là tên của một nhóm các hợp chất hòa tan trong chất béo, bao gồm retinol, retinal và retinyl ester. Vitamin A thường được tìm thấy dưới 2 dạng, bao gồm:

• Vitamin A thành hình: bao gồm retinol và retinyl ester, thường có trong thịt, cá, các sản phẩm từ sữa…
• Tiền chất vitamin A: được gọi chung là carotenoid, có nhiều trong các loại thực phẩm từ thực vật như trái cây, rau củ, dầu… Loại tiền chất vitamin A phổ biến nhất trong thực phẩm và sản phẩm bổ sung là beta-carotene.

Để sử dụng được 2 dạng vitamin A này, cơ thể phải chuyển đổi chúng thành retinal và acid retinoic – các dạng hoạt động của vitamin.

Vì vitamin A tan trong chất béo nên nó sẽ được lưu trữ trong các mô của cơ thể để sử dụng sau. Hầu hết các vitamin A trong cơ thể được dự trữ trong gan dưới dạng este retinyl. Các este này sau đó được phân hủy thành all-trans-retinol, liên kết với protein và đi vào máu để thực hiện các chức năng của mình.

Vitamin A có tác dụng gì?

Vitamin A là dưỡng chất có vai trò quan trọng đối với quá trình tăng trưởng và phát triển của cơ thể. Cụ thể, loại vitamin này đem lại những tác dụng sau:

Duy trì và bảo vệ chức năng của thị giác

Bảo vệ thị giác, giúp giữ gìn đôi mắt sáng khỏe là chức năng nổi bật nhất của vitamin A. Nhờ có vitamin A mà mắt có khả năng nhìn thấy trong điều kiện ánh sáng yếu. Do đó, thiếu hụt vitamin A chính là nguyên nhân dẫn đến thị lực kém vào ban đêm, gây ra tình trạng quáng gà lúc trời nhá nhem tối. Bên cạnh đó, vitamin A còn bảo vệ giác mạc, tránh hiện tượng khô mắt và các bệnh lý về mắt khác.

Ngoài ra, bổ sung đầy đủ vitamin A cũng như tiền chất beta – carotene sẽ giúp ngăn ngừa tình trạng thoái hóa điểm vàng và đục thủy tinh thể. Các nghiên cứu cho thấy nồng độ beta-carotene, alpha-carotene và beta-cryptoxanthin trong máu cao hơn có thể làm giảm nguy cơ thoái hóa điểm vàng tới 25%.

Tăng cường khả năng miễn dịch

Vitamin A có liên quan đến việc tạo ra một số tế bào, bao gồm cả tế bào B và T – những thành phần đóng vai trò trung tâm trong các phản ứng miễn dịch. Do đó, thiếu hụt vitamin A có thể làm suy giảm hệ miễn dịch của cơ thể.

Các tiền chất vitamin A như beta-carotene, alpha-carotene và beta-cryptoxanthin có đặc tính chống oxy hóa. Do đó, chúng có thể làm giảm sự tích tụ của các gốc tự do, ngăn ngừa hiện tượng oxy hóa tế bào và chống viêm hiệu quả.

Ngoài ra, vitamin A còn giữ vai trò bảo vệ các biểu mô dưới da, niêm mạc khí quản, phổi, ruột non… giúp ngăn chặn sự xâm nhập của vi khuẩn và tăng cường sức đề kháng. Nếu thiếu vitamin A, bạn sẽ dễ bị vi khuẩn tấn công hơn, đồng thời, thời gian phục hồi bệnh cũng sẽ lâu hơn.

Hỗ trợ điều trị các căn bệnh về da

Vitamin A có tác dụng rất tốt trong hỗ trợ điều trị mụn trứng cá và các bệnh lý về da khác. Loại vitamin này có khả năng thu hẹp lỗ chân lông, giảm sự tích tụ của vi khuẩn và bụi bẩn. Đồng thời, tác dụng kháng khuẩn, chống viêm của vitamin A sẽ giúp loại bỏ dần các vết mụn và ngăn ngừa chúng hình thành trong tương lai. Ngoài ra, dưỡng chất này còn được sử dụng để nâng cao hiệu quả điều trị các căn bệnh như vảy nến, eczema…

Bên cạnh trị mụn, vitamin A cũng là một chất dinh dưỡng không thể thiếu nếu bạn muốn có làn da tươi trẻ, săn chắc. Theo nghiên cứu, vitamin A có khả năng kích thích quá trình tái tạo của tế bào, thúc đẩy chu trình sản sinh, tổng hợp collagen, giúp chống lại lão hoá và duy trì độ đàn hồi của làn da. Ngoài ra, loại vitamin này còn bảo vệ da khỏi sự ảnh hưởng của gốc tự do và ánh nắng mặt trời. Nhờ đó mà hắc sắc tố melanin được kiểm soát, làn da luôn giữ được vẻ trắng sáng, tránh được các đốm sạm đen và thâm nám.

Ngăn ngừa ung thư

Tính đến thời điểm hiện tại, có rất nhiều nghiên cứu đã được thực hiện nhằm chứng minh hiệu quả phòng ngừa ung thư của vitamin A.

Một nghiên cứu được công bố trên JAMA Dermatology cho rằng việc tăng cường vitamin A trong chế độ ăn uống hàng ngày có thể làm giảm nguy cơ phát triển ung thư biểu mô tế bào vảy – một dạng ung thư da khá phổ biến.

Bên cạnh đó, nhiều nghiên cứu khác cũng đưa ra kết luận vitamin A có thể góp phần ngăn ngừa các căn bệnh ung thư nguy hiểm như ung thư vú, ung thư buồng trứng, ung thư bàng quang, ung thư tuyến tiền liệt và ung thư phổi.

Bảo vệ và giúp xương chắc khỏe hơn

Ngoài canxi và vitamin D, vitamin A cũng có một vai trò quan trọng không kém đối với sức khỏe của xương. Theo các chuyên gia về xương khớp, nồng độ retinol trong cơ thể và mật độ khoáng xương tại xương đùi có mối quan hệ mật thiết với nhau. Cụ thể, người ta nhận thấy nồng độ retinol ở những người cao tuổi bị loãng xương thường thấp hơn so với mức bình thường. Một phân tích tổng hợp khác của các nhà nghiên cứu cho thấy những người có tổng lượng vitamin A trong chế độ ăn cao có thể giảm tới 6% nguy cơ gãy xương.

Quan trọng cho khả năng sinh sản và sự phát triển của thai nhi

Vitamin A có liên quan đến sự phát triển của tinh trùng và trứng. Do đó, bổ sung vitamin A là điều cần thiết đối với những ai đang muốn thụ thai.

Bên cạnh đó, loại vitamin này cũng rất cần thiết cho sự phát triển khỏe mạnh của thai phụ và em bé. Không chỉ giúp hạn chế tình trạng nhiễm độc thai nghén, vitamin A còn giúp ngăn ngừa tình trạng rối loạn phát triển. Đặc biệt, ở những bà mẹ nhiễm HIV, thiếu hụt vitamin A có thể làm tăng khả năng lây truyền HIV từ mẹ sang con.

Nhu cầu vitamin A mỗi ngày của từng đối tượng

Nhu cầu về vitamin A của mỗi người sẽ phụ thuộc vào độ tuổi, cân nặng và sức khỏe tổng thể của người đó. Theo các chuyên gia, lượng vitamin A khuyến nghị cho từng đối tượng như sau:

• Trẻ từ 1 – 6 tháng tuổi: 400 mcg/ngày
• Trẻ 7 – 12 tháng tuổi: 500 mcg/ngày
• Trẻ 1 – 3 tuổi: 300 mcg/ngày
• Trẻ 4 – 8 tuổi: 400 mcg/ngày
• Trẻ 9 – 13 tuổi: 600 mcg/ngày
• Nam giới 14 – 18 tuổi: 900 mcg/ngày
• Nữ giới 14 – 18 tuổi: 700 mcg/ngày
• Nam giới trưởng thành: 900 mcg/ngày
• Nữ giới trưởng thành: 700 mcg/ngày
• Phụ nữ có thai (14 – 18 tuổi): 750 mcg/ngày
• Phụ nữ có thai (người trưởng thành): 770 mcg/ngày
• Phụ nữ đang cho con bú (14 – 18 tuổi): 1200 mcg/ngày
• Phụ nữ đang cho con bú (người trưởng thành): 1300 mcg/ngày

Bí quyết bổ sung vitamin A

Bạn có thể bổ sung vitamin A bằng thực phẩm hoặc viên uống tăng cường vitamin và khoáng chất. Các loại thực phẩm có hàm lượng vitamin A cao nhất là lòng đỏ trứng, sữa, phô mai, gan, cá hồi… Thực phẩm chứa nhiều tiền chất beta-carotene là là khoai lang, bí ngô, cà rốt, cải xoăn, cải bó xôi, ớt đỏ, bí đao…

Ngoài ra, bạn cũng có thể sử dụng thêm các loại viên uống vitamin tổng hợp để bổ sung vitamin A cho cơ thể, đặc biệt là trong trường hợp bị thiếu hụt vitamin hoặc cần tăng cường thể lực. Ưu điểm của các loại viên uống này là khả năng bổ sung nhanh chóng, toàn diện các loại vitamin và khoáng chất cần thiết cho cơ thể, giúp bạn sớm lấy lại thể trạng và tinh thần tốt nhất.

Điều quan trọng bạn cần lưu ý khi bổ sung vitamin bằng cách này là sử dụng sản phẩm từ nhà sản xuất uy tín và dùng đúng liều lượng. Đồng thời, nếu đang sử dụng các loại thuốc khác, bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ để tránh tình trạng tương tác thuốc có thể xảy ra.

Vitamin A là một dưỡng chất vô cùng quan trọng đối với cơ thể. Thiếu hụt vitamin A có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nguy hiểm. Do đó, bạn nên chú ý bổ sung loại vitamin này để có cơ thể khỏe mạnh và cuộc sống hạnh phúc.

Nguồn tham khảo:

What is vitamin A and why do we need it – https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3936685/

Vitamin A – https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK222318/

What is vitamin A and what does it do? – https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminA-Consumer/